همانطور که می‌دانید سلامتی و نشاط هر موجود زنده‌ای بر اساس تغذیه درست و مناسب استوار است. شما باید بتوانید با تغذیه درست و استفاده از غذاهایی با کیفیت بالا و عاری از مواد آلوده و آب تازه تا حدود زیادی سلامتی و تندرستی سگتان را تضمین کنید.
قبل از انتخاب هر نوع غذا برای حیوان، باید از پاکیزه بودن آن اطمینان کافی حاصل کنید چون آب و غذای آلوده می‌تواند منشاء بسیاری از بیماریهای مهلک بوده و حیات حیوان را در مخاطره قرار بدهد. غذایی که برای سگتان انتخاب می‌کنید باید دارای یک ترکیب متعادل حاوی کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامینها و مواد معدنی باشد. نسبت و مقدار هر یک از اجزای ذکر شده بستگی به وضعیت جسمی، شرایط محیطی که سگ در آن زندگی می‌کند، سن و بسیاری عوامل دیگر دارد. یک وعده غذایی نامنا سب و نامتعادل می‌تواند تأثیر نامطلوبی در رشد جسمی و حتی جنسی سگ داشته باشد علاوه بر این ممکن است باعث افزایش حساسیت حیوان نسبت به بیماریهای مختلف شود. توصیه می‌شود هیچ موقع شرایط اقتصادی خود را معیار انتخاب غذای سگتان قرار ندهید برای مثال دادن نان خشک به تنهایی، هیچ موقع کافی نیست و تنها می‌تواند جزیی از غذای خشک او را تأمین کند. استفاده از غذاهای کنسروی و آماده شده سگها به دلیل اینکه حاوی مقادیر متعادل و بالایی از پروتئین، مواد معدنی و ویتامینها می‌باشند، بسیار ایده‌آل است. ارزانترین نوع غذا، غذایی است که بوسیله خود صاحب دام تهیه می‌شود ولی باید توجه داشت که این غذا بایستی دارای ترکیب متعادلی از گوشت، ذرت، نان و یا غلات (به عنوان کربوهیدارت)، سبزیجات پخته شده، چربیها مانند روغن نباتی، ویتامینها و مواد معدنی باشد. برای مثال برای سگهای بالغ باید نسبت پروتئین به بقیء ترکیبات جیره غذایی ۱ به ۲ باشد. اصولا هیچ موقع نباید یک جیره غذایی را که سگ بدان عادت کرده، یکباره تغییر داد زیرا تغییر ناگهانی در جیره غذایی ممکن است باعث بروز استفراغ حاد در حیوان شود. مقدار و حجم غذا هم باید به نحوی باشد که باعث چاقی و یا لاغری نشود.
بهترین روش برای ارزیابی اینکه غذایی که به سگ خود داده‌اید مناسب وی بوده یا نه، توجه به ۲ مورد زیر است:
– ۱ رفتارها و فعالیتهای خود سگ: که در صورت مناسب بودن غذایش آن را سرحال و شاداب مشاهده خواهید کرد و برعکس.
– ۲توجه به وضعیت مدفوع: هر چه مدفوغ سگ تیره بوده و حجم کمتری داشته باشد، نشان‌دهنده این است که دستگاه گوارش حیوان آن را به خوبی هضم کرده ولی اگر مدفوع حیوان آبکی، کف‌آلود، کمرنگ و یا مشابه غذای خورده شده‌اش باشد، باید بدانید حیوان برای هضم غذایی که انتخاب کرده‌اید، مشکل دارد.
در ضمن اگر رنگ مدفوع سیاه باشد بایستی قدری از میزان گوشت مصرفی را از جیره غذایی حیوان کم کرد. مناسبترین وضعیت مدفوع که نشان از یک جیره خوب دارد، مدفوع لوله‌ای و قدری نرم می‌باشد.
ظرف غذاخوری حیوان را همیشه تمیز و پاکیزه نگه دارید و همواره ۲۵ دقیقه بعد، غذا را از جلوی حیوان بردارید، تا وی یاد بگیرد که غذایش را باید در زمان معینی بخورد. گرم کردن مکرر غذای سگ توصیه نمی‌شود چون این کار باعث می‌شود که غذای او به سرعت ترش و فاسد گشته و در نت یجه باعث ناراحیت دستگاه گوارش (معده) گردد. غذای حیوان را باید به صورت نه چندان گرم در اختیار وی قرار دهید. غذاهایی که از یخچال خارج گشته و سرد هستند را نباید بلافاصله به وی بدهید چون این کار باعث می‌شود که دستگاه گوارش حیوان مقداری از حرارت بدن را برای گرم کردن آن مصرف کند که این عمل با هضم غذایش منافات دارد.
گوشت:
گوشت اکثر حیوانات علفخوار از قبیل گاو، گوسفند به ویژه جگر، کلیه و شیردان بسیار مفید و مغذی است. تغذیه با ماهی تازه، در صورتیکه حاوی استخوانهای تیز و خطرناک نباشد، بسیار عالی است. استفاده از گوشت خوک به دلیل اینکه دارای چربی زیادی است، تصویه نمی‌شود. بره‌ها و گوساله‌های داخل رحمی گاوهای کشتاری، بهترین و باصرفه‌ترین غذای گوشتی محسوب می‌شود، منتهی قبلا باید از عفونی نبودن آن اطمینان حاصل کنید. برای مثال بهتر است بره‌هایی که مادرشان تب داشته، به سگتان ندهید. گوشت را معمولا بصورت خام (البته در این مورد باید از عدم آلودگی آ ن بخصوص از لحاظ وجود انگلها و کیست‌های انگلی مطمئن باشید) و یا نیم‌پز در اختیار سگ قرار بدهید.
استخوان:
استخوان و مغز استخوان در تأمین مواد غذایی سگها ارزش ویژه‌ای دارند. علاوه بر این استخوان برای سلامتی دندانها و لثه‌ها نیز مناسب و مفید است و جویدن آن بدلیل تولید حجم زیادی از بزاق، برای هضم غذا سودمند است. با این حال نکاتی را در مورد تغذیه با آن، باید رعایت کنید.
ـ دادن استخوان بصورت پخته، بدلیل از بین رفتن مواد غذایی آن در اثر حرارت، کاملا بی‌معنی است.
ـ استخوان حیوانات کم‌سن دارای مقادیر زیادی غضروف بوده و برای سگهای جوان مفید و ضروری است.
ـ قبل از تغذیه با استخوان باید مطمئن باشید که استخوانی که به سگ می‌دهید باعث انسداد و ناراحتی دستگاه گوارش سگ نخواهد شد. برای مثال استخوانهای ریز بدلیل اینکه بدون جویده شدن بلعیده می‌شوند، می‌توانند باعث انسداد مری شوند.
ـ استفاده مکرر و زیادی از استخوان باعث یبوست می‌شود.
غلات:
این قسمت شامل موادی همچون آرد گندم، برنج، جوی دوسر، ارزن و… است که بایستی بصورت پخته و یا بو داده مصرف شوند. بهتر است که غلات را با پوستشان به مصرف سگ برسانید زیرا در غیر اینصورت ویتامینهایی که در پوست غلات موجود است از بین خواهد رفت. توجه کنید که آنها را خوب کوبیده و همراه با انواع سبزیجات پخته، مخلوط کرده و برای غذای سگتان مصرف کنید.
سبزیجات:
استفاده از سبزیجات بدلیل داشتن ویتامینها و مواد معدنی در ترکیب جیره غذایی سودمند است. برای مثال اسفناج بدلیل داشتن مواد آهنی قابل توجه در تقویت سیستم خونساز بدن، مفید است.
نمک:
استفاده زیاد از نمک در جیره غذایی سگها توصیه نمی‌شود زیرا برای سلامتی کلیه‌های سگ، بدلیل اینکه حیوان فاقد غدد ترشح‌کننده عرق می‌باشد، زیان‌آور است. اصولا غذاهای نمک‌زده و ادویه‌دار برای سگ مفید نیست.
روغن (چربیها) :
استفاده از روغنها مانند روغنهای مایع بدلیل داشتن مقادیر زیادی اسیدهای چرب ضروری در جیره غذایی سگها الزامی است. کمبود این اسیدهای چرب باعث بروز اختلالاتی در سیستم عصبی و شنوایی سگها خواهد شد و برعکس استفاده از آنها باعث شادابی و سلامتی پوست گشته و موجب خوش‌طعم شدن غذا نیز می‌شود. استفاده از روغن ذرت و یا روغن زیتون به مقدار ۲ تا ۳ قاشق چایخوری توصیه می‌شود.
برای تغذیه سگهای بالغ ۲ ـ ۱ وعده غذایی در روز کفایت می‌کند. ولی در مورد توله‌های جوان باید تعداد وعده‌های بیشتری را در نظر بگیرید. توله‌ها نسبت به سگهای بالغ به غذاهای انرژی‌دار، اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب ضروری بیشتری نیازمند هستند. بنا براین در بررسی کیفیت و کمیت غذایی آنها، بخصوص بعد از سن، ـ ۵ هفتگی که از شیر گرفته می‌شوند، وسواس بیشتری به خرج دهید. استفاده از شیر، تخم‌مرغ و گوشت در این راستا قابل توصیه است ولی هرگز تخم‌مرغ را بصورت خام به حیوان ندهید، زیرا اینکار باعث اختلاف در جذب ویتامین ۱B خواهد شد. در این سنین که توله‌ها رشد سریعی دارند استفاده زیاد از غذاهایی با فیبر بالا توصیه نمی‌شود. بعد از اینکه سگها به سن بلوغ رسیدند، بتدریج مقدار غذای مصرفی آنها کاهش می‌یابد و بهمین دلیل باید تعداد وعده‌های غذایی را به ۱ یا ۲ بار در روز کاهش دهید. با این حال توجه به شرایط محیطی، جثه، نژاد و میزان فعالیت آنها در این راستا الزامی است. برای مثال جیره یک سگ آپارتمانی با جیره یک سگ کار یا سگی که در هوای سرد بیرون از منزل نگهداری می‌شود، حتمآ فرق خواهد کرد.
در مورد سگهای آبستن و سگهایی که جفتگیری خواهند داشت، باید قبل از جفتگیری کمیت و کیفیت غذا را افزایش دهید: (مثلا با استفاده از مکمل‌های پروتئین) و بعد از این مدت باید جیره را به حالت اولیه برگردانید و دوباره از هفته ۳ و ۴ آبستنی که وزن سگ شروع به زیاد شدن می‌کند، بتدریج مقدار غذا را زیاد کرده و کیفیت آن را نیز بالا ببرید. استفاده از مکمل‌های ویتامین بخصوص ویتامین D و مقادیر کافی کلسیم و فسفر، در طی آبستنی بسیار مفید است. بعد از زایمان و در طی ۳ هفته اول بعد از بدنیا آمدن توله، جیره غذایی مادر را به ۲ الی ۳ برابر مقدار عادی افزایش دهید.
آب:
آب آشامیدنی باید پاکیزه و عاری از مواد آلوده باشد. ظرف آبخوری سگها را حداقل یکبار در روز شسته و پر از آب کنید. آب بدن این حیوان به طرق مختلف مانند: ادرار، مدفوع و له‌له زدن دفع می‌شود. بنابراین باید سعی کنید آب تازه همیشه در اختیار حیوان باشد. (به خصوص در فصل گرما). ظرف آبخوری سگها باید ارتفاع مناسبی از سطح زمین داشته باشد، تا موشها نتوانند به آن دست یابند زیرا آنها ناقلین بیماریهای خطرناکی مانند لپتوسپیروز هستند.